Ναός Αγίου Σπυρίδωνα στην Σάμο

• Περιγραφή

Ο ναός βρίσκεται κεντρικά της πόλης Σάμου, δίπλα από το Αρχαιολογικό μουσείο Σάμου, το Δημαρχιακό μέγαρο και τον Δημοτικό κήπο. Είναι αφιερωμένος στον Άγιο Σπυρίδωνα και γιορτάζει την 12^η Δεκεμβρίου (σταθερή γιορτή).

Στην ίδια θέση με τον σημερινό ναό, υπήρχε ο παλαιότερος ναός του Αγίου Σπυρίδωνα όπου στις 9 Μαρτίου 1822 ο Αρχιμανδρίτης Μακρόβιος ενεθάρρυνε τους Σάμιους να βοηθήσουν στην Χίο και στις 26 Σεπτεμβρίου 1833   εκκλησιάστηκαν οι δημογέροντες του νησιού και κατόπιν συνεδρίασαν στην πλατεία της πόλης για την αποδοχή η όχι των έγγραφων υποταγής της Σάμου στον Σουλτάνο.   Ακολούθησαν άλλες 6 συνεδριάσεις στον ναό, μέχρι 30 Σεπτεμβρίου, στις οποίες τελικά καταψήφισαν τα έγγραφα της υποταγής. Με νεότερα έγγραφα ο Σουλτάνος παραχωρεί περισσότερες ελευθερίες στο νησί το οποίο αποδέχτηκαν οι Σαμιώτες και στις 21 Αυγούστου 1834 η Σάμος ανακηρύσσετε Ηγεμονία, μέχρι την 11^η Νοέμβρη 1912 που ενώθηκε με την Ελλάδα (σχετικά για την Ιστορία της Σάμου).

Η  θεμελίωση του νεότερου ναού άρχισε το 1892 με ηγεμόνα Σάμου τον Αλέξανδρο Καραθεοδωρή, το έργο όμως εγκαταλείφτηκε λόγω έλλειψης χρηματικών πόρων. Το 1907 ο εύπορος μεγαλέμπορος  Αλέξανδρος Πασχάλης, ζήτησε από την Βουλή της Ηγεμονικής Σάμου, να αναλάβει την αποπεράτωση του ναού και την ανέγερση μουσείου με δική του δαπάνη, όπως και του παραχωρήθηκε. Μετά από 2 χρόνια, στις 12 Δεκεμβρίου 1909, ημέρα εορτής του Αγίου Σπυρίδωνα, εγκαινιάζεται ο ναός.

Ο ναός αποτελεί σύμβολο της ένωσης της Σάμου με την Ελλάδα αφού την 11^η Νοέμβρη 1912 ημέρα Κυριακή και ώρα 2:00 μ.μ., ο Θεμιστοκλής Σοφούλης συνοδευόμενος από τις αρχές του νησιού, πλήθος κόσμου, την Ελληνική σημαία να κυματίζει και τις καμπάνες να χτυπούν χαρμόσυνα, διακήρυξε πανηγυρικά την ένωση της Σάμου με την Ελλάδα.

Ο Αρχιτεκτονικός ρυθμός του ναού είναι  Βασιλικής με τρούλο, άριστης λιθοδομής με εξαιρετικά τοξωτά ανοίγματα. Οι διατάσεις του είναι 32 μ.πλάτος και 16 μ.μήκος ενώ το ύψος φτάνει τα 24 μ.. Στην κεντρική είσοδο υπάρχουν δύο εντυπωσιακοί μαρμάρινοι κίονες, ιωνικού ρυθμού με παραστάδες που στηρίζουν τα επιστύλια. Η θαυμάσια εξωτερική εικόνα του ναού ολοκληρώνεται με τα δύο ψηλά καμπαναριά, αριστερά και δεξιά της κεντρικής εισόδου.

Στο εσωτερικό του ναού, οι εικόνες του τέμπλου είναι του 1911 και 1912, η εικόνα του δεσποτικού θρόνου είναι αφιέρωμα του Μητροπολίτη Σάμου Κωνσταντίνου Βοντζαλίδη το 1903, οι δύο εικόνες του Αγίου Ανδρέα και των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης είναι αφιέρωμα  του δολοφονηθέντα Ηγεμόνα Ανδρέα Κοπάση το 1909, ενώ η εικόνα του Αγίου Σπυρίδωνα είναι δωρεά του ίδιου του Αλέξανδρου Πασχάλη. Υπάρχουν όμως και παλαιότερες εικόνες στον ναό, όπως αυτή του Αγίου Διονυσίου Ζακύνθου του 1777 καθώς και άλλες του 18^ου αιώνα, από τον παλαιό ναό .

• Χαρακτηριστικά

• Έτος κτίσης: Θεμελιώθηκε 1892, εγκαίνια έγιναν στις 12 Δεκεμβρίου 1909  
• Εορτασμός : 12 Δεκεμβρίου 
  
• Υψόμετρο :  ≈ 10 m
  
• Κατάσταση : Άριστη
  
• Διοικητικά : Ενοριακός ναός,  μετόχι της μονής Ζωοδόχου Πηγής.

• Πρόσβαση

• Ο ναός βρίσκεται μέσα στην πόλη της Σάμου, δίπλα από το Αρχαιολογικό μουσείο Σάμου, το Δημαρχιακό μέγαρο και τον Δημοτικό κήπο.