Καρλόβασι

Στα γρήγορα

Πληθυσμός 2021: 7.363 κάτοικοι
Παλαιότερες Απογραφές 2011: 6.798, 2001: 5.895, 1991: 5.357, 1928: 8.636, 1886: 5.258, 1869: 4.047, κάτοικοι  & τέλος 17^ου αι. 500 σπίτια (~ 2.000) κάτοικοι
Πυκνότητα πληθυσμού ανά km² 351 κάτοικοι
Υψόμετρο πόλης 26 m
Περιφέρειας μέσο υψόμετρο 43 m πεδινό
Έκταση πόλης 2 km²
Περιφέρειας μέση έκταση 21 km²
Ενοριακές εκκλησίες 8 ορθόδοξες, αγία Ματρώνα (Νέο), άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος (Λιμάνι), άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, άγιος Νικόλαος (Όρμος), Εισόδια της Θεοτόκου (Μεσαίο), Κοίμησις της Θεοτόκου (Νέο), Γέννησις του Χριστού (Παλαιό) και Τίμιος Σταυρός.
Οικονομία βασίζεται κυρίως στο εμπόριο, τον τουρισμό την παροχή υπηρεσιών και λιγότερο στην γεωργία (αμπελουργία, ελαιοκαλλιέργεια, μελισσοκομία).
Κατά την περίοδο 1880 – 1930 περίπου, άκμασε στο Καρλόβασι ο κλάδος της βυρσοδεψίας, που άλλαξε τα κοινωνικοοικονομικά δεδομένα της πόλης. Επίσης την ίδια περίπου περίοδο αναπτύχθηκε και ο κλάδος της σιγαροβιοτεχνίας (τυποποίηση και εμπόριο τσιγάρων).
Κατά τον 17^ο αι. παράγει σημαντικές ποσότητες κρασιού και κρεμμυδιών που τα εμπορεύονται με άλλα νησιά.

Επάνω

Περιγραφή

Η πόλη του Καρλοβάσου βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού, κτισμένο, από το βορειοανατολικό έως το βορειοδυτικό τμήμα της ομώνυμης πεδιάδας.

Οι αποστάσεις είναι: από την πόλη της Σάμου 32 Km, από το Πυθαγόρειο 36 Km και από το Μαραθόκαμπο13 Km.

Διοικητικά αποτελεί την δημοτική Κοινότητα Καρλοβασίων, η οποία ανήκει στην  δημοτική ενότητα  Καρλοβασίου του Δήμου Δυτικής Σάμου, του οποίου είναι έδρα.

Αποτελείται από 5 συνοικίες, το Παλαιό Καρλόβασι, το Νέο Καρλόβασι, το Μεσαίο Καρλόβασι και οι νεότερες Όρμος και Λιμάνι, από τις οποίες, οι τρεις πρώτες  αποτελούσαν διαφορετικές κοινότητες, μέχρι το 1950 που ενώθηκαν και αποτέλεσαν τον Δήμο Καρλοβάσου.

Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Σάμου και το εμπορικό κέντρο του δυτικού τμήματος του νησιού, ενώ διαθέτει μεγάλο λιμάνι, που το εξυπηρετεί. Το Καρλόβασι είναι η μεγαλύτερη σε έκταση και η πιο αραιοκατοικημένες πόλη του νησιού.

Στο Καρλόβασι εδρεύει η μονάδα Σάμου, του Πανεπιστημίου Αιγαίου, η οποία αποτελείται από τα τμήματα Μαθηματικών, και Στατιστικής, της Σχολή Θετικών Επιστημών,  καθώς και το τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών & Επικοινωνιακών Συστημάτων της Πολυτεχνικής Σχολής.

Το παλαιό Καρλόβασι και τα Ταμπάκικα (περιοχή των βυρσοδεψίων) διατηρούν σημαντικά στοιχεία της τοπικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και έχουν χαρακτηριστεί ως οικισμοί ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους (4754/30-4-2002), με πολλούς περιορισμούς στην κατασκευή και επισκευή νέων κατοικιών.

Το Καρλόβασι υπέστη πολλές ζημιές, σε σπίτια, εκκλησίες και στα διατηρητέα κτίρια των βυρσοδεψείων, από τον καταστροφικό σεισμό των 7 R που έπληξε την Σάμο στις 30 Οκτωβρίου 2020.

Επάνω

Ιστορία

Η ευρύτερη περιοχή της πόλης του Καρλοβάσου, ήταν κατοικημένη από την αρχαιότητα, αλλά και κατά τους μετέπειτα χρόνους,  όπως μαρτυρούν τα λείψανα οικοδομημάτων και άλλα αντικείμενα αρχαιοελληνικής και Βυζαντινής εποχής, που είχαν βρεθεί κατά καιρούς από τους κατοίκους. Στην περιοχή Αλωνάκι, του Νέου Καρλοβάσου υπήρχε η αρχαιοελληνική πόλη της Γοργυίας, αλλά και μία μεταγενέστερη, αγνώστου ονόματος πόλη, που κατοικήθηκε κατά τον  12^ο ~ 13^ο μ.χ. αι. η οποία όμως, λόγω των πειρατικών επιδρομών, εγκαταλείφθηκε στις αρχές του 14^ου αι. και οι κάτοικοί της μετεγκαταστάθηκαν ψηλότερα, στην περιοχή Καστροβούνι του χωριού Κοντακαίικα.

Στην νεότερη ιστορία, η πόλη του Καρλοβάσου δημιουργήθηκε από την συνένωση των οικισμών του Παλαιού, του Νέου και του Μεσαίου Καρλοβάσου, οι οποίοι μέχρι το 1950 (που συνενώθηκαν) αποτελούσαν διαφορετικές κοινότητες, γι’ αυτό και τα αποκαλούσαν “τα Καρλοβάσια”.

Επάνω

• Παλαιό Καρλόβασι

Το παλαιό Καρλόβασι, ή Πανοχώρι όπως επίσης συνήθιζαν να το αποκαλούν, είναι ο παλαιότερος μεταξύ των τριών οικισμών του Καρλοβάσου αλλά και από τους πρώτους της Σάμου μετά την επανακατοίκηση του νησιού το 1549.

Ο οικισμός άρχισε να αναπτύσσεται από τα μέσα του 16^ου αι., στα βορειοδυτικά του Κάμπου του Καρλοβάσου, στην θέση “παλιά βρύση”, πίσω (νότια) από το σημερινό Λιμάνι, κρυμμένο στους λόφους, αθέατο από την θάλασσα για προστασία από τους πειρατές. Κατά την ανάπτυξή του δημιουργήθηκαν δύο συνοικισμοί, στα ανατολικά της Ακαμάτρας  και στα δυτικά του Γαλατά.

Οι πρώτοι οικιστές εγκαταστάθηκαν μετά το 1550 και ήταν απόγονοι Χιοσάμιων, δηλαδή Σαμίων που είχαν καταφύγει στο νησί της Χίου, με την ερήμωση του νησιού το 1476. Ωστόσο μεγάλη πληθυσμιακή αύξηση παρουσιάστηκε στα μέσα του 18^ου αι. από Πελλοπονήσιους, μετά την κατάκτηση της Πελοποννήσου από τους Τούρκους το 1718, και την εγκατάλειψή της από τους Έλληνες, οι οποίοι αναζητούσαν ασφαλέστερες περιοχές για να εγκατασταθούν, όπως η Σάμος μετά την επανακατοίκηση του νησιού (το 1549), με προνόμια στους νέους οικιστές. Οι Πελοποννήσιοι μετανάστες προέρχονταν κυρίως από την περιοχή του Ναυπλίου, όπως μαρτυρεί το προσωνύμιο “Αναπλιώτισσα” της εικόνας του αγίου Νικολάου, που έφεραν μαζί τους και βρίσκεται στον πρώην ενοριακό ναό του Αγίου Νικολάου. Μικρότερες πληθυσμιακές ομάδες, εγκαταστάθηκαν  στο Παλαιό Καρλόβασι και από το γειτονικό νησί της Ικαρίας, πιθανόν κατά την περίοδο των Ρωσοτουρκικών πολέμων (1770-1774 μ.Χ.) στο Αιγαίο, που ήταν καταστροφικοί για την Ικαρία.

Το 1869 το Παλαιό Καρλόβασι αποτελούνταν από 173 σπίτια, 3 ναούς και 1 σχολείο, ενώ κατοικούνταν από 591 κατοίκους, απ’ τους οποίους οι 16 ήταν γεωργοί, 2 έμποροι, 116 ναύτες, 18 τεχνίτες & βιοτέχνες, 5 Ιερείς και 5 κτηματίες.

Επάνω

• Νέο Καρλόβασι

Το Νέο Καρλόβασι, ή Νεοχώρι, όπως το αποκαλούσαν αρχικά, είναι νεότερος οικισμός του Παλαιού Καρλοβάσου,  όπως προσδιορίζει το όνομά του, ο οποίος δημιουργήθηκε, πιθανόν, από τα τέλη του 16^ου αι., περίπου.

Ο οικισμός άρχισε να αναπτύσσεται στα νότια του υψώματος περιοχή Αλωνάκι, σε δασώδη έκταση, αθέατο από την θάλασσα, για προστασία από τους πειρατές, στην θέση που προϋπήρχε η αρχαία πόλη της Γοργυίας, της οποίας τα περισσότερα από τα ερείπια, χρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικά υλικά για την ανέγερση του νέου οικισμού.

Οι πρώτοι οικιστές ήταν απόγονοι Χιοσάμιων, ενώ στα μέσα του 18^ου αι., εγκαταστάθηκαν Πελλοπονήσιοι, κυρίως από την περιοχή του Ναυπλίου, όπως μαρτυρεί ο συνοικισμός Μωραΐτικα (Μωριά έλεγαν την Πελοπόννησο), αλλά και η εικόνα την Παναγίας της Αναπλιώτησσας που έφεραν μαζί τους και φυλάσσονταν στον ναό του Αγίου Δημητρίου, ενώ μετά την κατεδάφισή του μεταφέρθηκε στον ναό της Κοίμησις της θεοτόκου.  Ακολούθησαν και άλλες πληθυσμιακές ομάδες, από το γειτονικό νησί της Ικαρίας, που δημιούργησαν τον συνοικισμό Καριωτέϊκα, καθώς και από την Νάξο που δημιούργησαν τον συνοικισμό Αξολόγι, αλλά και από την Κρήτη, την Εύβοια, την Κέα (Κείος) και άλλα νησιά του Αιγαίου.

Το 1869 το Νέο Καρλόβασι αποτελούνταν από 600 σπίτια, 5 ναούς, ένα ειρηνοδικείο, την Πορφυριάδα σχολή, ένα υπό κατασκευή παρθεναγωγείο, 5 ελαιοτριβεία, ενώ κατοικούνταν από 2.736 κατοίκους, απ’ τους οποίους οι 144 ήταν γεωργοί, 100 έμποροι, 220 ναύτες, 240 τεχνίτες & βιοτέχνες, 10 Ιερείς, 3 δασκάλους και 24 κτηματίες.

Επάνω

• Μεσαίο Καρλόβασι

Το Μεσαίο Καρλόβασι, αρχικά ονομάζονταν “καλύβια“, γιατί οι κάτοικοι του Παλαιού Καρλοβάσου, έχτιζαν εκεί μικρά πρόχειρα κτίσματα (καλύβες), βοηθητικά για τις γεωργικές εργασίες τους στην περιοχή, τα οποία συν το χρόνο μετατράπηκαν σε σπίτια μόνιμης διαμονής.  Στα μέσα του 18^ου αι., ο οικισμός επεκτάθηκε από Πελλοπονήσιους οικιστές, δημιουργώντας πλέον την πολύ γραφική κοινότητα του Μεσαίου Καρλοβάσου.

Ο οικισμός άρχισε να δημιουργήθηκε γύρο από τον ναό του Αγίου Αθανασίου, πάνω σε ερείπια παλαιότερου οικισμού, που υπήρχε πριν την ερείπωση του νησιού  (1476) και εκτείνονταν από τον ναό του Αγίου Αθανασίου μέχρι την θάλασσα και την εκκλησία της οσίας Πελαγίας.  Πολλά από τα ερείπια του παλαιού οικισμού, χρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικά υλικά για την ανέγερση του νέου, ενώ κατά την ανακαίνιση της εκκλησίας της οσίας Πελαγίας στα μέσα του 19^ου αι., βρέθηκαν θεμέλια παλαιότερης εκκλησίας, βυζαντινού ρυθμού πιθανόν του 15^ου αι., ίσως και παλαιότερη.

Το 1869 το Μεσαίο Καρλόβασι αποτελούνταν από 164 σπίτια, 3 ναούς, 1 σχολείο και 1 ελαιοτριβεία, ενώ κατοικούνταν από 720 κατοίκους, απ’ τους οποίους οι 18 ήταν γεωργοί, 20 έμποροι, 110 ναύτες, 22 τεχνίτες & βιοτέχνες, 6 Ιερείς, 2 δασκάλους, 1 γιατρό και 2 κτηματίες.

Στις 8 Μαΐου 1821, στην πλατεία του Μεσαίου Καρλοβάσου,  ο Λυκούργος Λογοθέτης (Γεώργιος Παπλωματάς) ως τοποτηρητής της Φιλικής Εταιρείας στην Σάμο, ύψωσε την Σημαία της Ελευθερίας, κηρύσσοντας επίσημα την έναρξη της επανάσταση κατά τον Τούρκων στην Σάμο, καλώντας τον Σαμιακό λαό να σταθεί κοντά του στον αγώνα και να πειθαρχήσει στις εντολές της “Ανωτάτης Αρχής” (Φιλική Εταιρεία).

Επάνω

• Όρμος Καρλοβάσου

Από τις αρχές του 19^ου αι. περίπου, που είχε ξεπεραστεί ο φόβος των πειρατών, άρχισε και η ανάπτυξη του Όρμου Καρλοβάσου.

Η άνετη και επίπεδη περιοχή τού Όρμου, μακριά από κατοικήσιμους συνοικισμούς, με διευκόλυνση στις μεταφορές, με μεγάλη παραλιακή ζώνη, και άφθονο νερό, βοήθησαν στην ανάπτυξη του Όρμου, ως “βιομηχανικό πάρκο” της εποχής.

Αρχικά δημιουργήθηκαν λίγα, μικρά εργαστήρια μαζί με μερικές κατοικίες, ωστόσο η μεγάλη ανάπτυξη του Όρμου άρχισε από τα μέσα του 19^ου αι. που δημιουργήθηκαν οι πρώτες μικρές βυρσοδεψικές βιοτεχνίες, που αποτέλεσαν τον προπομπό του κλάδου της βυρσοδεψίας που άκμασε κατά την περίοδο 1880 – 1930 περίπου, με περισσότερα από 50 βυρσοδεψεία με μεγάλη κερδοφορία.

Η αλματώδη ανάπτυξη του κλάδου της βυρσοδεψίας, είχε σαν αποτέλεσμα την γρήγορη ανοικοδόμηση του Όρμου, από εργοστάσια βυρσοδεψίας, αποθήκες, κτίρια για βοηθητικές υπηρεσίες, αλλά και αρχοντικές κατοικίες, κυρίως των  βυρσοδεψών, που μαρτυρούν τον μεγάλο πλούτου που εισέρρευσε από τον κλάδο και τις κοινωνικοοικονομικές αλλαγές που επέφερε στην πόλη.

Με την κατάρρευση του κλάδου, στα μέσα του 20^ου αι., τα εργοστάσια, οι αποθήκες και αρκετές από τις κατοικίες εγκαταλείφθηκαν και ερειπώθηκαν ενώ κάποια από αυτά άλλαξαν χρήση. Το τελικό χτύπημα ήρθε με τον καταστροφικό σεισμό των 7 R στις 30 Οκτωβρίου 2020 που κατέστρεψε ή προκάλεσε σημαντικές ζημιές σε αρκετά από τα κτίρια του Όρμου.

Επάνω

• Λιμάνι Καρλοβάσου

Μέχρι τα τέλη του 19^ο αι., ένα σημαντικό πρόβλημα που αντιμετώπιζε η πόλη του Καρλοβάσου, ήταν η έλλειψη λιμανιού (τεχνητού ή φυσικού κόλπου), γεγονός που δυσχέραινε πολύ την διεξαγωγή του εμπορίου, που ήταν και η βασικότερη οικονομική δραστηριότητα της πόλης.

Η γεωγραφική θέση της πόλης, με την παράκτια ζώνη εκτεθειμένη στους συχνούς έντονους βόρειους ανέμους, ανάγκαζε τους ναυτικούς να  φορτοεκφορτώνουν με δυσκολία τα καΐκια, ενώ κατά το 17ο αι. τα τα φορτοεκφόρτωναν βγάζοντας τα στην στεριά, μία διαδικασία χρονοβόρα, επικίνδυνη και επίπονη.  Το γεγονός αυτό έκανε επιτακτική την ανάγκη δημιουργίας τεχνητού λιμανιού (ελλείψει φυσικού κόλπου) το οποίο θα διευκόλυνε την διεξαγωγή του εμπορίου και θα βελτίωνε την περαιτέρω οικονομική ανάπτυξη της πόλης.

Το 1870, με ομόφωνη απόφαση των δημοτικών προκρίτων του τμήματος Καρλοβάσου, αποφασίστηκε η κατασκευή λιμανιού, στην θέση Σχίνος, με χρήματα που θα προέρχονταν από την επιβολή φόρων και εράνων.

Η κατασκευή του λιμανιού ξεκίνησε στις 8 Σεπτεμβρίου 1871 και ολοκληρώθηκε το 1903.  Για την ολοκλήρωση του έργου, χρειάστηκε το 1899 να εκδοθεί ομολογιακό δάνειο ύψους 450.000 φράγκων, διαιρεμένο σε 1.800 ομολογίες, των 250 φράγκων η κάθε μία, με εγγύηση τα λιμενικά πρόσοδα.

Το μέγεθος του λιμανιού ήταν πολύ μεγάλο για τα δεδομένα της εποχής, με μήκος της μεγάλης προβλήτας 650 μ., της μικρής 250 μ. και της προκυμαίας 400 μ., ενώ το εμβαδόν του ήταν περίπου 100.000 m².  Στα τέλη του 1990, άρχισε η επέκταση του λιμανιού προς τα ανατολικά, η οποία ολοκληρώθηκε γύρω στο 2010.

Με την κατασκευή του λιμανιού, άρχισε και η ανοικοδόμηση του συνοικισμού, αρχικά με αποθήκες και κτίρια για τις βοηθητικές υπηρεσίες και στην συνέχεια με κατοικίες οι οποίες αναπτύχθηκαν προς τα ανατολικά, παράλληλα με τον δρόμο που οδηγεί στον όρμο Καρλοβάσου.

Επάνω

Όνομα

Μία άποψη για την προέλευση του ονόματος “Καρλόβασι”, είναι ότι προέρχεται από την παράφραση των Τούρκικων λέξεων karlı vadi (= χιονισμένη πεδιάδα), άποψη η οποία αμφισβητείται από πολλούς, γιατί το χιόνι είναι πολύ σπάνιο στα πεδινά της Σάμου.

Ο Νικόλαος Ζαφειρίου στο βιβλίο του  Αρχείον Σάμου, υποστηρίζει ότι αρχικά ονομάστηκε Καριόβα και με το χρόνο παραφράστηκε σε Καρλόβασι,  λόγω του μεγάλου αριθμού Ικαριωτών οικιστών, ή Καριωτών όπως τους αποκαλούν στην Σάμο.

Το πιθανότερο είναι να προέρχεται από το επίθετο Καρλόβας, όπως υποστηρίζει ο Νικόλαος Δημητρίου, στη Λαογραφία της Σάμου (1983).

Παλαιότερα, πριν την συνένωση των τριών κοινοτήτων Παλαιό, Νέο και Μεσαίο, τα έλεγαν “τα Καρλοβάσια”.  Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 που συνενώθηκαν διοικητικά όλες μαζί αποτέλεσαν το Καρλόβασι.

Επάνω

Ιστορία της οικονομίας

Το Καρλόβασι, από τα πρώτα κιόλας χρόνια της δημιουργίας του, ανέπτυξε την οικονομία του στηριζόμενο στην γεωργία (κυρίως αμπελοκαλλιέργεια και κηπευτικά), εκμεταλλευόμενο τα πλούσια νερά και τον μεγάλο κάμπο, ο οποίος ξεπερνά τα 6.000 στρέμματα. Κατά τον 17^ο αι. αναπτύσσει σημαντικά και το εμπόριο, σε κρασί και κρεμμύδια, προς την Σκιάθο, την Χίο και την Σμύρνη, που αποφέρουν σημαντικά έσοδα κάνοντας το Καρλόβασι την ποιο εύπορη πόλη του νησιού, όπως το χαρακτηρίζει ο αρχιεπίσκοπος Σάμου Ιωσήφ Γεωργειρήνης, στο σύγγραμμα του περιγραφή της Σάμου κατά τον 17^ο αι..

Κατά την περίοδο 1880 – 1930 περίπου, άκμασε στο Καρλόβασι ο κλάδος της βυρσοδεψίας, οπότε και λειτουργούσαν πάνω από 50 βυρσοδεψεία με 300 εργαζόμενους και με μέση αξία ετησίων εξαγόμενων δερμάτων 12,4%, στο σύνολο των εξαγωγών του νησιού, με μέγιστο 24% το 1888  και ελάχιστο 0,6% το 1894.   Αποτέλεσε βασικό παράγοντα της Σαμιακής οικονομίας και έγινε ρυθμιστής της οικονομικής ζωής του νησιού, ενώ συνέβαλε σημαντικά στην αναβάθμιση του οικονομικού, πολιτιστικού, εκπαιδευτικού και κοινωνικού επιπέδου του Καρλοβάσου.   Περισσότερα για την βυρσοδεψία στο Καρλόβασι >>

Την ίδια περίπου περίοδο αναπτύχθηκε στο Καρλόβασι και ο κλάδος της σιγαροβιοτεχνίας (τυποποίηση και εμπόριο τσιγάρων), που επηρέασε σημαντικά την οικονομία της πόλης, αν και δεν είχε την ανάπτυξη, όπως στην πόλη της Σάμου.

Επάνω

Οικισμοί

Τρεις οικισμοί ανήκουν στην πόλη του Καρλοβάσου,
>> ο οικισμός Ποτάμι, παραλιακά, 5 Km δυτικά από το Καρλόβασι με 19 κατοίκους,
>> o οικισμός Σακουλέικα, 6 Km νότια από την πόλη με 16 κατοίκους
>> και ο οικισμός Σουρίδες, 5 Km νοτιοανατολικά του Καρλοβάσου με 23 κατοίκους, που πήρε το όνομά του, από την οικογένεια Σουρρή που ήταν οι πρώτοι οικιστές. Παλαιότερα ο οικισμός ανήκει στο χωριό Λέκα.

Επάνω

Χρήσιμα

• Από το 1895 λειτουργεί στο Καρλόβασι η Φιλαρμονική Εταιρεία Καρλοβάσου, που ονομάζεται “Κλεάνθης ο Σάμιος”, η οποία στολίζει με τη μουσική του όλες τις θρησκευτικές ή εθνικές γιορτές, κ.λπ.
• Το Καρλόβασι είναι η έδρα της Μαθηματικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
• Το Καρλόβασι είναι η γενέτειρα του πρωτοπόρου ηγέτη της επανάστασης της Σάμου κατά των Οθωμανών το 1821, Λυκούργου Λογοθέτη, καθώς και του ποιητή, πολεμιστή, και στελέχους της επαναστατικής διοίκησης της Σάμου κατά την επανάσταση του 1821 Γεώργιου Αναγνώστη Κλεάνθη (κατά κόσμον Γεώργιος Διακογεωργίου). Επίσης γεννήθηκε στο Καρλόβασι ο μεγάλος συνθέτης Μανώλης Καλομοίρης και αρκετοί άλλοι επιφανείς άνδρες.
• Περιηγηθείτε στα γραφικά σοκάκια των τριών οικισμών με τα όμορφα σπίτια, τα μουσεία της πόλης (Μουσείο Βυρσοδεψίας & Λαογραφικό Μουσείο Καρλοβάσου), τις μεγαλοπρεπείς εκκλησίες της πόλης, και την περιοχή «Ταμπάκικα» με τα εγκαταλελειμμένα  βυρσοδεψεία και το μουσείο Βυρσοδεψίας.
• Επισκεφτείτε την Περιοχή Ποτάμι, με την ιδιαίτερη παραλία, με του κατάφυτους καταρράκτες, την αρχαία εκκλησία της Μεταμόρφωση του Σωτήρος και τα ερείπια του Γενοβέζικου κάστρου.
• Ακολουθήστε την πεζοπορική διαδρομή #4,και γνωρίστε από κοντά το Λιμάνι Καρλοβάσου το Παλαιό Καρλόβασι και το Ποτάμι.
  
• Άλλες πεζοπορικές διαδρομές από το την περιοχή Ποτάμι Καρλοβάσου είναι η διαδρομή #1 προς την παραλία Μεγάλο Σεϊτάνι, η διαδρομή #2 ο μικρός γύρος του Ποταμιού και η διαδρομή #3 ο μεγάλος γύρος του Ποταμιού.

Επάνω

Video

Επάνω