Μυτιληνιοί

Στα γρήγορα

Πληθυσμός 2021: 1.870 κάτοικοι
Παλαιότερες Απογραφές  2011: 2.009, 2001: 2.437, 1991: 2.602, 1981: 2.328, 1928: 5.519, 1886: 3.489, 1869: 2.789 κάτοικοι
Πυκνότητα πληθυσμού ανά Km²  54 κάτοικοι
Υψόμετρο χωριού 120 m
Περιφέρειας μέσο υψόμετρο 126 m, ημιορεινό
Έκταση χωριού  0,27 km²
Περιφέρειας μέση έκταση 34,93 km²
Ενοριακοί ναοί 5 ορθόδοξοι. Αγία Ματρώνα, της οποίας το νότιο κλίτος ήταν αρχαίος ναός της Γεννήσεως του Χριστού.   Άγιος Αντώνιος, δίκλιτος ναός ο οποίος ανοικοδομήθηκε το 1863.   Κοίμηση της Θεοτόκου του 18 αιώνα.  Άγιος Νικόλαος του 18 αιώνα και αρχαιότερος ναός του χωριού. , και ο  Άγιος Δημήτριος.
Οικονομία βασίζεται κυρίως στη γεωργία (ελιές, λαχανικά), εμπόριο, τεχνίτες και εργάτες.

Επάνω

Περιγραφή

Οι Μυτιληνιοί βρίσκονται στο κέντρο του νησιού, στους ανατολικούς πρόποδες του βουνού “Άμπελος” (ή Καρβούνης), στο δυτικό άκρο της ομώνυμης κοιλάδας (επιφανείας 4 km²), η οποία, πριν από εκατομμύρια χρόνια, ήταν λίμνη.

Οι αποστάσεις είναι: 7 Km από την πόλη του Πυθαγορείου, 13 Km από την πόλη της Σάμου, 35 Km από την πόλη Καρλοβάσου και 33 Km από το χωριό Μαραθόκαμπος.

Διοικητικά αποτελεί την Δημοτική Κοινότητα Μυτιληνών, η οποία ανήκει στην Δημοτική Ενότητα Πυθαγορείου του Δήμου Ανατολικής Σάμου, με πρωτεύουσα την πόλη της Σάμου.

Είναι αρκετά σημαντικό χωριό και τέταρτο πιο πυκνοκατοικημένο του νησιού (μετά την πόλη της Σάμου, το Καρλόβασι και το Βαθύ) και έχει μικρές πληθυσμιακές αλλαγές από τη δημιουργία του, λόγω της οικονομικής ευημερίας είχε και συνεχίζει να έχει.

Επάνω

Ιστορία & Όνομα

Πρωτοδημιουργήθηκε στα μέσα του 16^ου αιώνα (1550-1570) από μετανάστες που ήρθαν από το νησί της Λέσβου, και ειδικότερα από τα χωριά του Πολιχνίτου, Βρίσα και Νιγίδα. Επικρατεί η άποψη ότι ότι αυτό συνέβη μετά από ένα σεισμό που κατέστρεψε τα χωριά τους. Με την επιμέλεια και τη σκληρή δουλειά τους, ευημερούσαν (όπως και σήμερα), δημιούργησαν το Κοκκάρι και  επεκτάθηκαν προς το  Πυθαγόρεια.

Το όνομα του χωριού προέρχεται από τους πρώτους οικιστές του χωριού οι οποίοι, όπως προαναφέραμε, καταγόταν από το νησί Μυτιλήνη (ή Λέσβου), οι Μυτιληνιοί, όπως τούς αποκαλούσαν οι άλλοι κάτοικοι της Σάμου, και τελικά επικράτησε ως ονομασία του χωριού.

Επάνω

Ιστορία της οικονομίας

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων αιώνων, υπήρξαν δύο καλλιέργειες οι οποίες ουσιαστικά τροφοδότησαν την οικονομική ανάπτυξη των Μυτιληνιών. Πρώτα ήταν η αμπελουργία, μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, και στη συνέχεια η καλλιέργεια του καπνού από το 1890 μέχρι το 1980 περίπου. Ήταν το πρώτο χωριό σε παραγωγή καπνού στην Σάμο, και αυτό λόγω των κλιματολογικών συνθηκών, της σύστασης του εδάφους και κυρίως των μεγάλων καλλιεργήσιμων εκτάσεων που διαθέτει το χωριό (ομώνυμη κοιλάδα επιφανείας 4 km²).

Όταν στα τέλη του 19ου, η ασθένεια της φυλλοξήρας (Phylloxera vastatrix) κατέστρεψε τα αμπέλια της Μεσογείου η ασθένεια επεκτάθηκε και της Σάμο προσβάλλοντας αρκετά αμπέλια. Όταν η αστυνομία προσπάθησε να κάψει τα προσβαλλόμενα αμπέλια και τα γύρω από αυτά, προκειμένου να περιορίσουν την επέκταση  της ασθένειας, ήρθαν αντιμέτωποι με τους αγρότες του χωριού με αποτέλεσμα να ακολουθήσουν συμπλοκές  με 7 νεκρούς, τελικά τα αμπέλια καταστράφηκαν αλλά δεν περιορίστηκε η εξάπλωση της ασθένειας που τελικά κατέστρεψε όλα τα αμπέλια του νησιού.

Έτσι έπρεπε να βρεθεί μια νέα καλλιέργεια που θα αντικαθιστούσε τα χαμένα εισοδήματα από την παραγωγή κρασιού, γι ‘αυτό προτάθηκε από το Υπουργείο Γεωργίας της ηγεμονικής Σάμου, να καλλιεργήσουν καπνό, που είναι μονοετές φυτό (άμεση παραγωγή) και χρειάζονταν πολλά εργατικά χέρια, τα οποία υπήρχαν λόγω των πολυμελών οικογενειών.  Έτσι στράφηκαν στην καλλιέργεια του καπνού και έγιναν οι πρώτοι σε παραγωγοί του νησιού, που έφτανε τους 1.300 τόνους ετησίως, αυξάνοντας σημαντικά το εισόδημά τους.

Αυτή η οικονομική αναβάθμιση του χωριού οδήγησε στην κατασκευή καλαίσθητων σπιτιών και εκκλησιών, αλλά και στην ανάπτυξη πνευματικών κινημάτων, από σημαντικούς πνευματικούς ανθρώπους του νησιού.

Είναι αξιοσημείωτο ότι το 1828 ίδρυσαν στο χωριό το πρωτοποριακό για την εποχή “σχολείο αμοιβαίας μάθησης”, στο οποίο η εκπαίδευση των μαθητών οργανώνονταν από τον δάσκαλο, αλλά κατά την διαδικασία της διδασκαλεία συμμετείχαν και οι μαθητές, όπου οι μεγαλύτεροι μαθητές εκπαίδευαν τους νεότερους και οι καλύτεροι τους ποιο αδυνάτους.

Επίσης την περίοδο εκείνη κατασκευάστηκε και η “Ευθυμιάδα σχολή” που ολοκληρώθηκε το 1893, με την οικονομική υποστήριξη της ηγεμονικής κυβέρνησης, των κατοίκων, αλλά κυρίως από τη δωρεά του Ιεροδιάκονος Ευθυμίου Καλύμνιου, από όπου και το όνομά της.  Από την αρχή της λειτουργίας της μέχρι και σήμερα λειτουργεί ως δημοτικό σχολείο, με μια περίοδο παύσης κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, που επιτάχτηκε από τον Ιταλικό στρατό και το χρησιμοποιούσε ως νοσοκομείο.

Επάνω

Παλαιοντολογικά ευρήματα

Στην περιοχή του χωριού υπήρχαν ενδείξεις για παλαιοντολογικά ευρήματα, έτσι έγιναν ανασκαφές για πρώτη φορά το 1887-1888 και στην συνέχεια ακολούθησαν και άλλες. Δυστυχώς όμως αρκετά από τα ευρήματα της πρώτης ανασκαφής στολίζουν τις συλλογές ξένων μουσείων, αλλά τα περισσότερα από τις ανασκαφές που έγιναν στην συνέχεια, καθώς και άλλα που βρέθηκαν τυχαία, ανήκουν στην συλλογή του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Αιγαίου που υπάρχει στο χωριό.

Επιπλέον στην περιοχή του χωριού, βρέθηκαν ερείπια κυκλώπειων τειχών άμυνας, καθώς και πολλά άλλα ευρήματα της αρχαιότητας, τα οποία προδίδουν ότι η περιοχή είχε κατοικηθεί από τους αρχαίους χρόνους.

Επάνω

Οικισμοί

Δύο οικισμοί ανήκουν στο χωριό Μυτιληνιοί, ο οικισμός Καμάρα στα 4 Km βορειοανατολικά του χωριού με 5 κατοίκους και η Μονή Αγίας Τριάδος 4,5 Km νοτιοανατολικά του χωριού με 31 κατοίκους.

Επάνω

Χρήσιμα

• Κάντε μια βόλτα στα στενά δρομάκια του χωριού, αξίζει τον κόπο. Από την κεντρική πλατεία, πολλά δρομάκια ξεκινούν που θα σας οδηγήσουν στα γραφικά σπίτια του χωριού και τις πανέμορφες εκκλησίες που χτίστηκαν στις αρχές του 17ου αιώνα, όπως οι “Άγιοι Απόστολοι” και “Άγιος Νικόλαος”, αλλά και η “Αγία Ματρόνα “με την άριστη βοτσαλωτή αυλή καθώς η « Κοιμήσεως της Θεοτόκου»(Παναγιά) με το μαρμάρινο γλυπτό τέμπλο.
• Επισκεφθείτε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Αιγαίου.
• Νοτιοανατολικά, 4,5 Km από το χωριό, βρίσκεται το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας. Είναι από τα νεότερα του νησιού, αφού η κατασκευή άρχισε το 1824.
• Από το χωριό ξεκινούν πολλοί χωματόδρομοι που οδηγούν βορειοδυτικά, προς το βουνό Άμπελος (θα χρειαστείτε ένα όχημα 4Χ4).

Επάνω

Video

Επάνω