Πλάτανος

• Στα γρήγορα

Πληθυσμός 2021: 340 κάτοικοι
Παλαιότερες Απογραφές 2011: 396, 2001: 577, 1991: 440, 1981: 520, 1951: 747, 1940: 900, 1886: 785, 1869: 691 κάτοικοι.
Πυκνότητα πληθυσμού ανά Km² 29 κάτοικοι
Υψόμετρο χωριού 530 m
Περιφέρειας μέσο υψόμετρο 530 m ορεινό
Έκταση χωριού 0,08 km²
Περιφέρειας μέση έκταση 11,5 km²
Ενοριακός ναός 1 ορθόδοξος, άγιος Γεώργιος, αρχικά κατασκευάστηκε το 1850 και ανακατασκευάστηκε από τα θεμέλια το 1950. 
Οικονομία βασίζεται κυρίως στη γεωργία (αμπελουργία), μελισσοκομία και λιγότερο με τον τουρισμό (μερικά εστιατόρια και καταστήματα με είδη δώρων).

• Περιγραφή

Το χωριό Πλάτανος, βρίσκεται στο κέντρο του νησιού, στους δυτικούς πρόποδες του βουνού “Άμπελος” (ή Καρβούνης).

Οι αποστάσεις είναι: από την πόλη της Σάμου 38 Km, από την πόλη Καρλόβασι 12 Km από την πόλη Πυθαγόρειο 25 Km και από Μαραθόκαμπος χωριό 8 Km.

Διοικητικά αποτελεί την Τοπική Κοινότητα Πλατάνου, η οποία ανήκει στην Δημοτική Ενότητα  Καρλοβασίου του Δήμου Δυτικής Σάμου, με πρωτεύουσα το Καρλόβασι.

Το χωριό διαθέτει ένα ευχάριστο δροσερό κλίμα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες αλλά με αρκετό κρύο τον χειμώνα σε σχέση με τα άλλα χωριά της Σάμου.  Το κλίμα του χωριού είναι ιδανικό για την αμπελοκαλλιέργεια, γι’ αυτό και υπάρχουν μεγάλες εκτάσεις αμπελώνων που παράγουν από τα καλύτερα κρασιά του νησιού.

Ο Πλάτανος είναι ξακουστός και για το αναζωογονητικό νερό του, όπως μαρτυρά η δημόσια βρύση του 17ου αιώνα στην πλατεία του χωριού αλλά και το παροιμιώδες τραγούδι “Το Πλατανιώτικο νερό” (θαυμάσια reggae διασκευή).

Έχει εξαιρετική, ευρεία θέα από τα βόρεια έως τα νότια και μπορείτε να δείτε το βουνό “Κέρκης” και τα χωριά του, την νοτιοδυτική ακτή της Σάμου, το Καρλόβασι, επίσης το νησί των Φούρνων, πολλά νησιά των Δωδεκανήσων στα νότια, μέχρι και το νησί της Χίου μερικές φορές στα βόρεια, κυριολεκτικά το Αιγαίο στα πόδια σας.

Αν και η ευρύτερη περιοχή του «Πλάτανος» υπέστη πολλές πυρκαγιές τα περασμένα χρόνια, το χωριό εξακολουθεί να περιβάλλεται από πλούσια δάση με πεύκα και αμπέλια.

• Ιστορία & Όνομα

Σύμφωνα με τον  Εμ. Κρητικίδης στο βιβλίο του τοπογραφία της Σάμου (1869), το χωριό πήρε το όνομά του από τους πρώτους οικιστές που ήρθαν κατά το 1555, από το χωριό Πλάτανος  Κυνουρίας Πελοποννήσου, ή από τον Αλμυρό Θεσσαλίας, ενώ αποκλείει το χωριό πήρε το όνομά του από τα πολλά πλατάνια που υπάρχουν στην περιοχή.

Ο  Επ. Σταματιάδη στα “Σαμιακά” (1886), αναφέρει ότι σύμφωνα με την παράδοση, οι πρώτοι οικιστές ήρθαν από την Εύβοια, περίπου το 1641, ενώ το όνομά του το πήρε από τα πολλά πλατάνια που υπήρχαν παλαιότερα στην περιοχή. Να σημειώσουμε ότι υπάρχουν ακόμα και σήμερα πολλά πλατάνια γύρω από το χωριό.

• Οικισμοί

Ο Πλάτανος σήμερα δεν έχει κανέναν οικισμό στην περιφέρειά του, ο Επ. Σταματιάδη και ο Εμ.Κρητικίδης καταγράφουν τρις οικισμούς στα τέλη του 19ου αι., τα Καβασέϊκα ή Αγίους Θεοδώρους με 30 σπίτια, τα Βαρεανέϊκα που είχαν εγκαταλειφθεί, αφού οι κάτοικοι μετανάστευσαν στην Μικρά Ασία και τα Καμίνια με δέκα σπίτια, μαζί με το ασβεστοκάμινο απ’ όπου πήρε το όνομά του, οι κάτοικοι του οποίου στην συνέχεια το εγκατέλειψαν και μετοίκισαν στην Μικρά Ασία και στα χωριά της Σάμου Νεοχώρι και Σκουρέϊκα.

• Χρήσιμα

• Επισκεφτείτε στο χωριό την δημόσια βρύση στην πλατεία, που χτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα και ανοικοδομήθηκε το 1837.
• Επίσκεψη στο χωριό την εκκλησία της “Κοιμήσεως της Θεοτόκου”, είναι μεταβυζαντινό κτίριο του 17ου αιώνα, μνημείο αναγνωρισμένο από το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού από το 1981.
• Επισκεφτείτε το κτίριο του δημοτικού σχολείου (αρχιτεκτονικό μνημείο), το οποίο χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, με αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του Αρχιμανδρίτη «Δαμιανού» (κατά κόσμο Νικόλαο Τσουκαλαδάκη από τον Πλάτανο), ο οποίος ήταν επίσης ζωγράφος και αρχιτέκτονας και με σπουδές στο Παρίσι. Το κτίριο αποκαταστάθηκε διατηρώντας πλήρως την αρχική του μορφή, στα τέλη του 20ου αιώνα από τον διακεκριμένο αρχιτέκτονα Κυριάκο Κρόκο (επίσης από τον Πλάτανο).
• Πιείτε τον καφέ ή γευματίστε στην δροσερή πλατεία του χωριού, κάτω από τη σκιά των αιωνόβιων πλατάνων.
• Αγοράστε μέλι ή σπιτικό κρασί, από τα μικρά παραδοσιακά μαγαζιά στην πλατεία του χωριού.
• Από το χωριό ξεκινούν πολλοί χωματόδρομοι, που θα σας οδηγήσουν στα ανατολικά, προς το εσωτερικό του νησιού, και στο βουνό “Άμπελος” (ή Καρβούνης).
• Ακολουθώντας τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο, από την πλατεία προς τα βορειοδυτικά, θα σας οδηγήσει στα χωριά Άγιοι Θεόδωροι και Κονταίικα.

• Video