Χώρα

• Στα γρήγορα

Πληθυσμός 2021: 1.408 κάτοικοι
Παλαιότερες Απογραφές  2011: 1.442, 2001: 1.497, 1991: 1.349, 1981: 1.118, 1961: 1.333, 1928: 2.079, 1869: 1182 κάτοικοι
Πυκνότητα πληθυσμού ανά Km² 129 κάτοικοι
Υψόμετρο χωριού 40 m
Περιφέρειας μέσο υψόμετρο 58 m, πεδινό
Έκταση χωριού  0,20 km²
Περιφέρειας μέση έκταση 10,95 km²
Ενοριακοί ναοί 2 ορθόδοξοι, η αγία Παρασκευή Μητροπολιτικός τρίκλιτος ναός του 18ου αιώνα και ο ναός της Κοίμηση της Θεοτόκου, ο οποίος κατασκευάστηκε αρχικά το 1750 και ανακατασκευάστηκε από τα θεμέλια το 1818 με δαπάνη των ενοριτών.
Οικονομία βασίζεται κυρίως στη γεωργία (ελιές), και στον τουρισμό. Παλαιότερα υπήρχε μεγάλη παραγωγή σε σταφίδας, μετάξι και καρπούζια.

• Περιγραφή

Το χωριό Χώρα βρίσκεται στο κέντρο του νησιού, στο βόρειοανατολικό άκρο τoυ ομώνυμου κάμπου της Χώρας, ο μεγαλύτερος στο νησί, με έκταση 15 km². Οι αποστάσεις είναι: 3,5 Km από την πόλη του Πυθαγορείου, 17 km από την πόλη της Σάμου, 32 km από την πόλη Καρλοβάσου και 29 Km από το χωριό Μαραθόκαμπος.

Διοικητικά αποτελεί την Δημοτική Κοινότητα Χώρας η οποία ανήκει στην Δημοτική Ενότητα Πυθαγορείου του Δήμου Σάμου.

Διοικητικά αποτελεί την Δημοτική Κοινότητα Χώρας, η οποία ανήκει στην Δημοτική Ενότητα Πυθαγορείου του Δήμου Ανατολικής Σάμου, με πρωτεύουσα την πόλη της Σάμου.

• Ιστορία & Όνομα

Είναι ένα από τα πρώτα χωριά που δημιουργήθηκαν μετά την επανακατοίκηση του νησιού (περίπου το 1550), με πρώτους οικιστές τους απογόνους των μεταναστών στην Μικρά Ασία που είχαν μετοικήσει τον 15ο αι. με την ερήμωση του νησιού.  Στην συνέχεια ακολούθησαν και άλλοι οικιστές από τα νησιά της Πάτμου, την Καλύμνου, την Λέρου, την Ικαρίας, την Κρήτης και την Πελοποννήσου, σύμφωνα με τον Εμ.Κρητικίδη στο βιβλίο του “Λαογραφία της Σάμου” του 1869.

Η Χώρα, ήταν πρωτεύουσα του νησιού, για περίπου 250 χρόνια, παίρνοντας το σκήπτρο από τους Μύλους το 1600 περίπου, και δίνοντάς το στην Σάμο (τότε κάτω Βαθύ) το καλοκαίρι του 1854, επί ηγεμονίας του Ιόν Γκίκα, ο οποίος είχε πει “είναι προς το συμφέρον αυτού του τόπου να διαθέτει παραθαλάσσια πρωτεύουσα και ο κόλπος του Βαθιού είναι πράγματι το τέλειο σημείο για αυτό το σκοπό“.

Σύμφωνα με τον Εμ. Κρητικίδη, η Χώρα έχασε τον τίτλο της πρωτεύουσας του νησιού γιατί ο πληθυσμός της αντί να αυξάνοντας με τον καιρό, αντίθετα μειώνονταν, λόγω των ανθυγιεινών συνθηκών που επικρατούσαν στην ευρύτερη περιοχή. Ειδικότερα ο Κρητικίδης αναφέρει τρεις λόγους α) τα λιμνάζοντα νερά, ανατολικά και δυτικά του χωριού, τα οποία κατά τους καλοκαιρινούς μήνες αποτελούσαν εστίες ανάπτυξης ασθενειών και επιδημιών ενώ παράλληλα προσέλκυαν πολλά βατράχια, γυρίνους και χελώνες, β) η αφόρητη ζέστη κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, λόγω του γεωγραφικού προσανατολισμού της και γ) οι πολλές μουριές, συκιές και λυγαριές που υπήρχαν, οι οποίες καταναλώνουν πολύ οξυγόνο και αποβάλουν διοξείδιο του άνθρακα, επιβλαβές για την υγεία των κατοίκων, προκαλώντας πολλές ασθένειες.

Ως πρωτεύουσα διέθετε αρκετά αξιόλογα κτίρια από τα οποία σε μερικά έχει αλλοιωθεί εντελώς ο χαρακτήρας, όπως το Ηγεμονικό μέγαρο, κοντά στην πλατεία Μεσακής προς τα δυτικά του χωριού, και άλλα έχουν γκρεμιστεί όπως ο πύργος του Αγά Χριστόδουλου Παπαχατζή, που χρησιμοποιήθηκε ως Δημαρχείο αλλά και ως Αρχαιολογικό μουσείο από το 1854.

Οι λίγοι και μοναδικοί Τούρκοι που υπήρχαν στο νησί, για τον έλεγχο και  την είσπραξη των φόρων, είχαν εγκατασταθεί στην Χώρα χτίζοντας το πρώτο και τελευταίο Τζαμί στο νησί (κατά το 1600), το οποίο καταστράφηκε το 1694 από τους Ενετούς, που υποχρεώσαν παράλληλα τους Σαμιώτες να πληρώνουν φόρο στην Δημοκρατία Ενετίας.

Η πρώτη εκκλησία του χωριού και μία από τις πρώτες του νησιού, μετά την επανακατοίκηση του νησιού, είναι ο πρώην ενοριακός ναός του Αγίου Δημητρίου, που κατασκευάστηκε το 1608, στο καμπαναριό του οποίου υπήρχαν εντοιχισμένα δύο αρχαιοελληνικά γλυπτά, τα οποία πουλήθηκαν σε εξευτελιστική τιμή από τον τότε επίτροπο της εκκλησίας στον Μηνά Μηνωίδη και στην συνέχεια μεταπώλησε στην Γαλλία κατά το 1850, όπως ανέφερε ο ίδιος όταν κατηγορήθηκε από τον δήμαρχο.

Σχεδόν όλα τα παλιά σπίτια του χωριού, δυστυχώς, κατασκευάστηκαν χρησιμοποιώντας υλικά από την αρχαία πόλη της Σάμου (σημερινό Πυθαγόρειο), γι ‘αυτό υπάρχουν πολλά κομμάτια από αρχαίες κολόνες και πέτρες τριγύρω.

Το χωριό πήρε το όνομα του, ως πρωτεύουσα του νησιού, όπως συνέβαινε στα περισσότερα νησιά της Ελλάδας που έδιναν το όνομα “Χώρα” στην κεντρική πόλη του νησιού, την πρωτεύουσα.

• Οικισμοί

Ένας οικισμός ανήκει στην “Χώρα”, το Ποτοκάκι ο οποίος σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είχε 239 κατοίκους (απογραφή 2001 είχε 49 κάτοικους). Ο οικισμός βρίσκεται στην πλευρά της θάλασσας, 3 Km νότια του χωριού. Σήμερα είναι μια από τις πιο ανεπτυγμένες τουριστικές περιοχές της Σάμου, με πολλά ενοικιαζόμενα διαμερίσματα αλλά και μερικές μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες μπροστά σε μια ενδιαφέρουσα παραλία.

• Χρήσιμα

• Στο χωριό υπάρχουν πολλές πηγές και όμορφες βρύσες, λόγω των πλούσιων νερών που διαθέτει.
• Κάντε μια βόλτα στα στενά δρομάκια του χωριού, αξίζει τον κόπο.