Στα γρήγορα
Πληθυσμός 2011: 210, 2001: 221 κάτοικοι.
Υψόμετρο χωριού 10 m
Έκταση χωριού 0,05 km2
Έκταση ανά άτομο 246 m² ανά άτομο.
Ενοριακός ναός 1 ορθόδοξος, ο άγιος Νικόλαος, ο ναός κατασκευάστηκε το 1772 και ήταν μετόχι της Μονής Κουτλουμουσίου του Άγιου Όρος. Μετά από χρόνια εγκαταλείφθηκε και ερήμωσε και το 1962 ο κατασκευάστηκε ο σημερινός ναός.
Οικονομία στηρίζεται κυρίως στον τουρισμό, την αλιεία και τη γεωργία.
Περιγραφή
Ο οικισμός Όρμος Μαραθοκάμπου αποτελεί το επίνειο του χωριού Μαραθόκαμπος και βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της Σάμου. Είναι ένα γραφικό ψαροχώρι, με όμορφο λιμάνι, και φυσικές ομορφιές στην γύρω περιοχή, που προσελκύει πολλούς επισκέπτες κάθε χρόνο, αποτελόντας ένα από τους γνωστότερους τουριστικούς προορισμούς του νησιού.
Οι αποστάσεις είναι: από την πόλη της Σάμου 46 Km, από την πόλη Καρλόβασι 16,5 Km, από την πόλη Πυθαγόρειο 33 Km και από το χωριό Μαραθόκαμπος 4,5 Km.
Διοικητικά αποτελεί τον οικισμό Όρμου Μαραθοκάμπου ο οποίος ανήκει στην Δημοτική Κοινότητα Μαραθοκάμπου, της Δημοτική Ενότητα Μαραθοκάμπου του Δήμου Δυτικής Σάμου, με πρωτεύουσα το Καρλόβασι.
ΕπάνωΙστορία & Όνομα
Το όνομα της περιοχής ήταν “Σπηλιά”, με την ανάπτυξη του λιμανιού και στην συνέχεια του οικισμού, ονομάστηκε Όρμος Μαραθοκάμπου, ή απλά Όρμος.
Από τον 18ο αι. μέχρι τα τέλη του 19ου αι. το λιμάνι του Όρμου Μαραθοκάμπου αποτελούσε τον κυριότερο συγκοινωνιακό κόμβο του νοτιοδυτικού τμήματος της Σάμου. Όλοι οι επιβάτες και το εμπόριο, (με λάδι, ξυλοκάρβουνα, κρεμμύδια, σαπούνια, φρούτα, κρασί, κ.α.) της νοτιοδυτικής Σάμου, προς τα νησιά, κυρίως του νοτιοανατολικού Αιγαίου, διακινούνταν μέσω του λιμανιού του Όρμου. Για την εξυπηρέτηση του εμπορίου, υπήρχε λιμεναρχείο, υγειονομείο, τελωνείο, 50 περίπου αποθήκες και πολλές ναυπηγοεπισκευαστικές μονάδες ξύλινων σκαφών (Ταρσανάδες), όπου κατασκεύαζαν και επισκεύαζαν τα καΐκια.
Παρ’ όλη την μεγάλη δραστηριότητα που υπήρχε στο λιμάνι, δεν υπήρχαν μόνιμοι κάτοικοι στον Όρμο, από το φόβο των πειρατών. Ο κόσμος έρχονταν το πρωί και όταν τελείωναν την δουλειά τους, επέστρεφε στον Μαραθόκαμπο ή σε άλλα χωριά που κατοικούσαν. Ο Όρμος, ως αποικία του Μαραθόκαμπου, άρχισε να αποκτά μόνιμους κατοίκους, στα τέλη του 19ου αι., όταν ο κίνδυνος των πειρατών είχε ξεπεραστεί.
Ο ιστορικός και περιηγητής, Καρλ Κρουμπάχερ (Karl Krumbacher), στο βιβλίο του “Ελληνικό ταξίδι” (Griechische Reise 1886), περιγράφει τον Όρμο Μαραθοκάμπου, όπως τον γνώρισε τον Φεβρουάριο του 1885, περνώντας για το ταξίδι του στην Πάτμο. Ο Κρουμπάχερ αναφέρει στο βιβλίο του, τον λιθόστρωτο δρόμο από τον Μαραθόκαμπο στον Όρμο, το υπό κατασκευή λιμάνι, το εργαστήριο κατασκευής σαπουνιών απ’ όπου αγόρασε σαπούνια και εντυπωσιασμένος έγραψε για την απλότητα και τον αυθορμητισμό των ανθρώπων.
Το λιμάνι του Όρμου θεμελιώθηκε, πιθανόν στα μέσα του 19ου αι., το οποίο αρχικά αποτελούνταν από την προκυμαία και δύο προβλήτες που εξυπηρετούσαν στις φορτοεκφορτώσεις των καϊκιών, χωρίς όμως να τους προσφέρει ασφάλεια από τους νότιους ανέμους, αφού η ημιτελής δυτική προβλήτα δεν προστάτευε. Γι’ αυτό σε περίπτωση τρικυμίας τα καΐκια κατέφευγαν, στον ασφαλή φυσικό κόλπο της Μακριάς Πούντας στα νοτιοδυτικά.
Το Σεπτέμβριο του 1944, στο τέλος του 2ου παγκοσμίου πολέμου, οι Γερμανοί κατά την αποχώρησή του ανατίναξαν την δυτική προβλήτα, από την οποία απέμειναν μόλις 50 μέτρα.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 τοποθέτησαν μπλοκ (μεγάλοι τσιμεντόλιθοι), πάνω στα θεμέλια του παλιού λιμανιού και από το 2010 άρχισαν οι εργασίες για την ολοκλήρωση της κατασκευής του.
Το 2017 το έργο ολοκληρώθηκε και το λιμάνι μετατράπηκε σε μια σύγχρονη μαρίνα.
Στον Όρμο υπήρξαν πολλά και φημισμένα ναυπηγεία που προσέφεραν σημαντικά στην ιστορία της παραδοσιακής ξυλοναυπηγικής τέχνης της Ελλάδας. Με πρώτη ύλη την περίφημη ξυλεία της Σάμου, κατασκεύαζαν ξύλινα σκάφη μέχρι 500 τόνους, που ταξίδεψαν μέχρι την Αμερική.
Το πρώτο ξύλινο σκάφος φτιάχτηκε γύρω στο 1720, με τεχνίτες από την Πάτμο, που έφεραν και την τέχνη, και το τελευταίο το 1970 περίπου.
Ο ενοριακός ναός του Αγίου Νικολάου, ήταν αρχαίο μετόχι που ανήκε στην Μονή Κουτλουμουσίου του Άγιου Όρος. Στα ανατολικά του ναού υπήρχε διώροφο οίκημα όπου διέμεναν οι μοναχοί, όπως μαρτυρούν τα εναπομείναντα θεμέλια. Διακρίνονται επίσης το υδραγωγείο με την βρύση και μαρμάρινη πλάκα που αναφέρει ότι ο ναός ολοκληρώθηκε το 1772, με έξοδα του χωριού (Μαραθοκάμπου) και του Καραβοκύρη Μανώλη του Πανάκη. Με το πέρασμα του χρόνου το μετόχι εγκαταλείφθηκε από τους μοναχούς και το 1962 κατασκευάστηκε ο σημερινός μεγαλοπρεπής ναός, στα θεμέλια του παλαιότερου.
Χρήσιμα
- Επισκεφτείτε τον ενοριακό ναό του “Άγιου Νικολάου”, του 17ου αιώνα, πρώην μετόχι της Μονής Κουτλουμουσίου του Άγιου Όρος.
- Επισκεφθείτε το εργοστάσιο σαπωνοποιίας ΚΕΝΤΟΥΡΗ, όπου γίνεται επεξεργασία του πυρήνα της ελιάς και παράγεται πυρηνέλαιο και παραδοσιακό πράσινο σαπούνι, από το 1924. Το εργοστάσιο λειτουργεί κατά τους χειμερινούς μήνες.
- Ακολουθώντας την διαδρομή προς τα δυτικά, για 2 Km., θα βρεθείτε στον Κάμπος Μαραθοκάμπου (ή Βοτσαλάκια), με όμορφες παραλίες και πολλές φυσικές ομορφιές στην γύρω περιοχή.