Ονομασίες της Σάμου

Κατά καιρούς στην αρχαιότητα όπως αναφέρεται απο τους Στράβωνα, Νίκανδρο, Πλίνιο και άλλους, η Σάμος είχε διάφορες ονομασίες όπως Ανθεμίς ή Ανθεμούσα, Φυλλίς ή Φυλλας, Μελάμφυλλος, ή Μελάνθεμος, Στεφάνη, Δρυούσα, Πυτιούσα Κυπαρισσία.

Τα ονόματα αυτά, όφειλαν την προέλευσή τους στην αφθονία των λουλουδιών της, στις πλούσιες φυλλωσιές της, στις άφθονες βελανιδιές, τα πεύκα και τα κυπαρίσσια της. Είχε ακόμα και τα ονόματα Παρθενοαρούσα, Παρθενία, Ιμβρασία, τα οποία ήταν προς τιμήν της Θεάς Ήρας, προστάτιδας του νησιού, που κατά την μυθολογία, γεννήθηκε κάτω από μια λυγαριά ( το ιερό δένδρο της Θεάς), στις όχθες του  ποταμού Ιμβράσου, και εκεί έσμιξε με τον Δία.

Η Σάμος έχει αναφερθεί και με το όνομα Υδρύλη για τα πολλά νερά της και  από τον Ησύχιο με το όνομα Δόρυσσα. 

Το πότε χρησιμοποιήθηκαν τα ονόματα αυτά, είναι άγνωστο, αφού από τότε που αρχίζει η ιστορία, αναφέρεται με το όνομα Σάμος. Ίσως να χρησιμοποιήθηκαν κατά την περίοδο των ηρωικών χρόνων, (1666 – 1181 π.Χ.).

Για την προέλευση του σημερινού της ονόματος Σάμος, υπάρχουν πολλές απόψεις. Μερικοί λένε ότι το όνομα το έδωσε ο πρώτος βασιλιάς της και ήρωας της αργοναυτικής εκστρατείας Αγκαίος, που μετανάστευσε στη Σάμο, από την Σάμη της Κεφαλλονιάς, άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι πήρε το όνομα απο τον τριτότοκο γιο του, που λεγόταν Σάμος και τον διαδέχτηκε στον θρόνο. Ο  γεωγράφος Μελέτιος υποστηρίζει ότι το όνομα προέρχεται από τον Σάο, γιο του θεού Ερμή και της Ρήνης, ενώ ο ιστορικός μελετητής Bochort αναφέρει ότι το όνομα προέρχεται από το αρχαίο έθνος Σαϊους  το οποίο κατοικούσε στο νησί.

Πέρα από όλες αυτές τις απόψεις, το πιθανότερο είναι ότι το όνομα Σάμος προέρχεται από την Φοινικική λέξη «σάμα» που σημαίνει ψηλός τόπος. «Από του σάμους καλείσθαι τα ύψη φήσαντες ευρήσθαι τούτο το όνομα την νήσον» Πραγματικά ο Κέρκης, το ψηλότερο βουνό του νησιού (1434 μ.), γίνεται ορατό από μακρινή απόσταση καθώς το πλοίο πλησιάζει.