Σπαθαραίοι

Στα γρήγορα

Πληθυσμός  2021: 228 κάτοικοι
Παλαιότερες Απογραφές 2011: 351, 2001: 438, 1991: 600, 1981: 596, 1961: 933, & 1940: 1.296,  1869: 645 κάτοικοι
Πυκνότητα πληθυσμού ανά Km² 15 κάτοικοι
Υψόμετρο χωριού 580 m ορεινό
Περιφέρειας μέσο υψόμετρο 391 m ορεινό
Έκταση χωριού  0,04 km²
Περιφέρειας μέση έκταση 15,26 km²
Ενοριακός ναός 1 ορθόδοξος, άγιος Ταξιάρχης. Κατασκευάστηκε τον 18ο αιώνα, πάνω σε ερείπια παλαιότερου Βυζαντινού ναού. 
Οικονομία στηρίζεται κυρίως στην γεωργία (ελιές).

Περιγραφή

Το χωριό Σπαθαραίοι βρίσκεται στο νότιο τμήμα της Σάμου, στους νοτιοδυτικούς πρόποδες του βουνού “Άμπελος” (η Καρβούνης) στην περιοχή “Μπουρνιάς”. Οι αποστάσεις είναι: 21 Km από την πόλη του Πυθαγορείου, 35 Km από την πόλη της Σάμου, 25 Km από την πόλη του Καρλοβάσου και 20 Km από το χωριό Μαραθόκαμπος.

Διοικητικά αποτελεί την Τοπική Κοινότητα Σπαθαραίων, η οποία ανήκει στην Δημοτική Ενότητα Πυθαγορείου του Δήμου Ανατολικής Σάμου, με πρωτεύουσα την πόλη της Σάμου.

Κτισμένο στα 580 μ., είναι το δεύτερο ψηλότερο χωριό της Σάμου, με εξαιρετική ευρεία θέα, από νότια έως δυτικά, με θέα στα νησιά των Δωδεκανήσων, τους Φούρνους την Ικαρία, το βουνό Κέρκης και όλη την ακτογραμμή της νοτιοδυτικής Σάμου.

Ιστορία & Όνομα

Όπως αναφέρει ο συγγραφέα Επ. Σταματιαδης στα “Σαμιακά” (1862), το όνομα προέρχεται από τον πρώτο οικιστή του χωριού, ο οποίος ήταν ιερέας, πατέρας 18 παιδιών και ονομάζονταν “Σπάθας”.

Σύμφωνα με τον Εμ.Κρητικίδη στο βιβλίο Τοπογραφία της Σάμου (1869), πρώτος οικιστής του χωριού ήταν κάποιος με το όνομα Σπαθάρης, στις αρχές του 18ου αι., εξόριστος από την Κωνσταντινούπολη, απ’ τον οποίο πήρε και το όνομά του.

Ο συγγραφέας Νικόλαος Δημητρίου στο βιβλίο του “Λαογραφία της Σάμου” (1983-1997), υποστηρίζει ότι οι πρώτοι οικιστές ήταν από το χωριό “Σπαθάρι” της βόρειας Εύβοιας, από τους οποίους πήρε και το όνομά του.

Από το χωριό των Σπαθαραίοι, κατάγονταν και το πρώτο θύμα της Σαμιακής επανάστασης κατά των Οθωμανών κατακτητών το 1821. Ήταν ο Θεόδωρος Βαρδίκης, ο οποίος τον Ιούλιο του 1821, πλέοντας με το καΐκι του κοντά στο νησί Σαμιοπούλα, συνελήφθη από Οθωμανική ναυαρχίδα  και τον κρέμασαν από το κατάρτι του πλοίου, ως αντίποινα στην ανυποταξία των Σαμίων.

Οι κάτοικοι του χωριού είχαν τη φήμη ότι είναι αιωνόβιοι, πολλοί από αυτούς ξεπέρασαν τα 100 χρόνια ζωής. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι δύο γυναικών, της Γραμματικής και της Μαρίας, οι οποίες, οι φήμες λένε ότι το 1829 ζούσαν στο χωριό και η πρώτη ήταν 130 χρονών και η άλλη ήταν 160 χρονών. Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι τα μητρώα της εποχής εκείνης δεν είχαν μεγάλη ακρίβεια στην καταγραφή των ημερομηνιών!.

Οικισμοί

Οκτώ οικισμοί ανήκουν στο χωριό Σπαθαραίοι, ο οικισμός Αβάντι, παραθαλάσσιο, 6,5 Km νοτιοδυτικά από το χωριό με 16 κατοίκους, ο οικισμός Απόστολος Παύλος 6,8 Km νότια από το χωριό, με 11 κατοίκους, οικισμός Βεργή παραθαλάσσιο, 7,5 Km νοτιοδυτικά από το χωριό, με 14 κατοίκους, ο οικισμός Καλογερικό παραθαλάσσιο, 8 Km δυτικά από το χωριό, με 9 κατοίκους, ο οικισμός Κυργιάννη παραθαλάσσιο, 8 Km νοτιοδυτικά από το χωριό με 25 κατοίκους, ο οικισμός Λιμνονάκι παραθαλάσσιο, 7.5 Km νοτιοδυτικά από το χωριό, με με 14 κατοίκους, ο οικισμός Μετόχι, 3 Km νοτιοδυτικά από το χωριό χωρίς κατοίκους και το νησί Σαμιοπούλα νότια με 4 κατοίκους.

Χρήσιμα

• Κάντε μια βόλτα στους δρόμους, και την όμορφη εκκλησία του χωριού, αξίζει τον κόπο.
• Ακολουθώντας τον χωματόδρομο (με 4Χ4) που ξεκινάει από το χωριό και μετά απο 5 Km θα φτάσετε στο χωριό Σκουρέικα.
  
• Ακολουθήστε την όμορφη διαδρομή με εκπληκτική θέα, νοτιοανατολικά προς το χωριό Παγώνδας.
  
• Ακολουθήστε την γραφική διαδρομή βορειοδυτικά, προς το χωριό Πύργος.

Video