Ναός Κοίμησις της Θεοτόκου στον Πλάτανο

• Περιγραφή

Στο νοτιοδυτικό άκρο του χωριού Πλάτανος της Σάμου, βρίσκεται ο πρώην ενοριακός ναός του χωριού, αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου,  που γιορτάζει στις 15 Αυγούστου.  Σύμφωνα με σκάλισμα που υπάρχει στην είσοδο του ναού, κτίστηκε το 1787.

Ο ναός ανήκει στην κατηγορία των σύνθετων δίκλιτων, με κάθε κλίτος να ανήκει σε διαφορετική τεχνοτροπία.  Το νότιο κλίτος του ναού είναι χτισμένο με την τεχνοτροπία της μονόκλιτης τρουλλαίας Βασιλικής με εσωτερικές διαστάσεις 4,40 μ. Χ 11,70 μ. και ύψος 6,05 μ. (μέχρι την κορυφή του θόλου). Το βόρειο κλίτος είναι του τύπου τής μονόκλιτης θολοσκέπαστης Βασιλικής, με εσωτερικές διαστάσεις 3,05 μ. Χ 11,70 μ. και ύψος 5,50 μ..

Ο πολύ ευρύχωρος νάρθηκας (ή πρόναος), στο δυτικό τμήμα του ναού, είναι ενιαίος και για τους δύο χώρους των κλιτών, ενώ ο όροφός του αποτελεί τον γυναικωνίτη του ναού, εντελώς ανοικτός προς τα δύο κλίτη.

Στο μέσον της δυτικής πλευράς του νάρθηκα, υπάρχει πυργοειδής βάση, που στήριζε το γκρεμισμένο πλέον μαρμάρινο καμπαναριό του ναού και παράλληλα αποτελεί το πρόπυλο ( = στεγασμένος χώρος πριν την εισόδου) της εισόδου του ναού.

Από τον τρόπο δόμησης των δύο κλιτών συμπεραίνεται ότι και τα δύο ανήκουν στην αρχική κατασκευή του ναού, ενώ, πιθανότατα, σε μεταγενέστερη φάση κατασκευάστηκε το τμήμα του νάρθηκα και σε ακόμα μεταγενέστερη το καμπαναριό στην είσοδο του ναού, τέλος η λοξή αντηρίδα εξωτερικά , στο κεντρικό τμήμα της νότιας πλευράς του ναού, προστέθηκε στα μέσα του 20^ου αιώνα.

Το δάπεδο είναι στρωμένο με πλάκες και τμήματα από βοτσαλωτό, ενώ στο κέντρο του νότιου κλίτους υπάρχει μαρμάρινη πλάκα (ομφάλιο), με σκαλισμένο τον δικέφαλο αετό, τούς πρωτόπλαστους και άλλες διακοσμήσεις. Στους τοίχους υπάρχουν γύψινες διακοσμήσεις, βαλκανικής τέχνης του 18^ου και 19^ου  αιώνα, οι οποίες δυστυχώς έχουν αλλοιωθεί από μεταγενέστερους επιχρωματισμούς.

Ιδιαίτερης καλλιτεχνικής αξίας είναι τα ξυλόγλυπτα τέμπλα των δύο κλιτών, ο επίσης ξυλόγλυπτος δεσποτικός θρόνος καθώς και η εικόνα της κοιμήσεως της Θεοτόκου κατασκευής του 1831.

Πηγές :
“Εκκλησίες & Μοναστήρια της Σάμου” του Κων. Σπ. Παπαιωάννου,
“Η Εκκλησία της Σάμου” του Μητρ/του Σιδ/στρου Ιωάννου

Ιωάννης Κιλουκιώτης

Είναι κηρυγμένο ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το 1981  (ΦΕΚ 207/Β/9-4-1981)

• Χαρακτηριστικά

• Έτος κτίσης:  1787,  
• Εορτασμός : 15 Αυγούστου, Κοίμηση της Θεοτόκου
  
• Υψόμετρο :  ≈ 520 m
  
• Κατάσταση : καλή
  
• Διοικητικά : πρώην ενοριακός ναός.

• Πρόσβαση

• Ο ναός βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο του χωριού Πλάτανος. με εύκολη πρόσβαση, μόνο με τα πόδια.

Επάνω